Beau werkt al jaren met dezelfde mensen. Fijn, want hij weet precies hoe zijn collega’s in elkaar zitten. Onderling hebben ze aan een half woord genoeg: Hatice doet de planning, Astrid zorgt voor het contact met de klant en Beau kan zich met Floor en Jesper storten op de inhoud. De laatste tijd is het anders. Sinds de reorganisatie heeft hij geen vast team meer en werkt de organisatie projectmatig. Steeds moet hij weer met andere mensen samenwerken, collega’s die hij niet goed kent. Dat valt hem lastig: want hoe weet je wat voor vlees je in de kuip hebt? Hij laat niet meteen het achterste van zijn tong zien, maar wil er ook graag bij horen. Hoewel hij met steeds meer mensen moet samenwerken, voelt hij zich steeds vaker alleen.
We werken steeds meer samen, maar zijn minder onderdeel van een vast geheel. Dat komt door allerlei bewegingen in de arbeidsmarkt: het aantal zzp’ers blijft groeien, steeds vaker worden functies of banen gecombineerd en Agile werken is vaak het uitgangspunt. Daardoor maken consistente stabiele teams plaats voor dynamische kortdurende teams. In plaats van één en hetzelfde team dat elke keer een nieuw grootschalig project oppakt, kijken we naar wie de juiste kwaliteiten heeft om een project te laten slagen. Ook zien we steeds vaker de overgang naar zelfsturende teams. Hiërarchie verdwijnt, gelijkwaardige samenwerking wordt belangrijker en dat betekent dat je het samen zelf moet regelen. En waar je vroeger kon leunen op ‘elkaar al jaren kennen’, moet je nu schakelen met een enorme variatie aan mensen met hun eigenschappen, eigenaardigheden, behoeften en wensen. Dit alles vraagt van jou sociale kracht: het vermogen om succesvol samen te werken richting gezamenlijke doelen, vanuit jouw unieke bijdrage in een team.
Succesvol samenwerken houdt in dat je onderscheid kan maken tussen teambelang en eigen belang, daar een bewuste keuze in maakt en dat je vanuit jouw kwaliteit een bijdrage levert. Sociale kracht delen we op in 4 niveaus. Hoe verder je groeit in deze niveaus, hoe sociaal krachtiger je waarschijnlijk bent. Sociale kracht begint bij inzicht in jezelf: om een unieke bijdrage te kunnen leveren, zul je wel moeten weten wat je kwaliteiten zijn. We zijn geneigd om eerst te kijken naar de ander, maar pas als je inzicht hebt in hoe jij communiceert en wat voor invloed je hebt op de ander, kan je de stap maken naar inzicht in anderen. Als je de ander beter leert kennen, kan je afstemmen & verbinden. En dan is de weg vrij om je met je team te focussen op het bereiken van teamdoelen.
1. Inzicht in jezelf
Inzicht in jezelf is de eerste stap om je sociale kracht te versterken. Weten hoe je op jouw manier sociaal krachtig kunt zijn is de basis. Jouw persoonlijkheid is hierin bepalend. De termen introvert en extravert zijn vaak wel bekend en worden veel gebruikt om een ander in te schatten op sociaal vlak. Iemand die gemakkelijk in het middelpunt van de aandacht staat, zien we als extravert. Een stillere collega die zich regelmatig afsluit, bestempelen we als introvert. In tegenstelling tot wat er vaak wordt gesuggereerd, bepaalt introversie of extraversie niet hoe sociaal krachtig je bent. Het bepaalt wel op wat voor manier je jouw sociale kracht inzet. Ga je bijvoorbeeld voor verdieping in het contact (relatiebehoud), of ga je juist voor zo veel mogelijk contact (netwerken)? Hiernaast kan je mensen op sociaal gebied ook onderscheiden in hun focus tijdens het gesprek: de taak of de relatie. Dit is goed te herkennen tijdens een gesprek: houdt iemand zich vooral bezig met inhoudelijke kwesties of wordt er veel ruimte gemaakt voor persoonlijke zaken? Een focus op de inhoud zorgt voor to-the-point communicatie en feitelijke argumentatie, een focus op de relatie is herkenbaar aan small-talk en aandacht voor persoonlijke beleving. Ook op dit gebied geldt: het een is niet persé beter dan het ander als je kijkt naar sociale kracht. Het is wél anders en brengt ook iets anders teweeg in de interactie. Pas als je bewust bent van je eigen voorkeuren en effecten ervan in interactie, kan je naar anderen kijken.
2. Inzicht in anderen
We gaan er vaak vanuit dat de ander dezelfde situatie precies hetzelfde ervaart als onszelf, maar niets is minder waar. We verschillen in voorkeur, stijl en de wijze waarop we situaties interpreteren. Inzicht in de ander betekent dat je nieuwgierig bent naar de ander. Dat je onderzoekt wat de voorkeuren van de ander zijn en dat je de ander waarneemt in plaats van beoordeeld. En hoe verder iemand van je af staat, des te interessanter het wordt.
3. Afstemmen en verbinden
Pas als je inzicht hebt in jezelf én de ander, kan je gaan afstemmen en verbinden. Dan weet je namelijk pas wat je zelf meeneemt en wat de ander nodig heeft en hoe je dat verschil kan gebruiken of verkleinen. In theorie klinkt dat logisch en gemakkelijk, in de praktijk valt dat nog wel eens tegen. Tijdens het afstemmen en verbinden maak je gebruik van je sociale vaardigheden. En dat is veel meer dan ‘lekker in de groep vallen’, de gunfactor hebben of makkelijk een praatje kunnen maken. Als je goed kunt afstemmen en verbinden, kan je goed beïnvloeden, overtuigen, coachen, coördineren en onderhandelen. Onder afstemmen en verbinden vallen dus ook technieken als luisteren, samenvatten, doorvragen, gevoelsreflecties kunnen plaatsen en stiltes durven laten vallen. Vaak hebben we deze wel in ons repertoire, maar vinden we het lastig om de juiste techniek op het juiste moment in te zetten.
Goed kunnen afstemmen en verbinden vereist een helicopterview en zicht op verschillende belangen. Het gaat om continu overzien, monitoren, aanpassen, checken en keuzes maken. Om sociaal krachtig te kunnen zijn, moet je tussen de lijnen door kunnen lezen(1). In plaats van de letterlijke inhoud, analyseer je de interpersoonlijke dynamiek. Als je dit hebt gedaan, is het tijd om de juiste communicatietechniek toe te passen én om deze juist te timen. En hier bovenop is het nodig dat je flexibel kan zijn en ook kan improviseren wanneer je niet de juiste techniek hebt gekozen. Sociaal krachtig zijn gaat dus om goed inschatten en de juiste actie kiezen. Steeds weer opnieuw. Je hebt kennis en vaardigheden nodig om het wat en wanneer te bepalen, flexibiliteit om te kunnen schakelen en gedragsmatige controle om je intenties waar te maken(2). In de praktijk gaat het vaak anders: je leest de situatie niet juist waardoor je niet in gaat op de essentie, je kiest in eerste instantie een goede techniek, maar je vergeet flexibel in te spelen op subtiele signalen van de omgeving. Je wil wel luisteren, maar wilt ook heel graag je punt duidelijk maken. En dat is precies het moment dat je niet meer luistert. Door in te zien dat jouw gesprekspartner iets anders nodig heeft, daarop flexibel mee te bewegen en te checken of het wordt geïnterpreteerd zoals je hebt bedoeld, kom je tot verbinding. En vanuit verbinding kan je een ander zonder te forceren of te manipuleren op een ontspannen manier beïnvloeden. Dit is een uitdaging op zichzelf, maar extra interessant als je dit steeds met andere teamleden moet uitvogelen!
4. Teamdoelen behalen vanuit jouw unieke bijdrage
Stel, jij hebt de voorkeur om je tijdens een gesprek te richten op de inhoud en de taak: jij wil overbrengen wat er wanneer moet gebeuren. Echter, jouw teamlid hecht veel waarde aan verbinding, contact en openheid en wil graag even een praatje maken voordat het over het werk gaat. Allebei hebben jullie het teambelang voor ogen: jij omdat je zo snel mogelijk teamresultaat wil behalen, de ander omdat hij als eenheid het doel wil behalen. Als geen van beiden zich aanpast naar de ander, dan voelen beide partijen zich niet gehoord en dat heeft direct invloed op de voortgang. Toch helpt het een team niet om de onderlinge verschillen zo veel mogelijk te elimineren. In plaats van het willen vervagen van de verschillen, is het de kunst om de verschillen juist te gebruiken. Iedere professional heeft een unieke bijdrage te brengen, vanuit zijn unieke kwaliteiten en drijfveren. Als iedereen continu persoonlijke verbinding zoekt, dan duurt het heel lang voordat er resultaat wordt behaald. Maar staat alleen presteren centraal, dan wordt de onderlinge cohesie steeds minder en cohesie maakt een teamprestatie juist mogelijk. Van beide - verbinding en presteren - is te veel en te weinig slecht voor het team. En dat onderstreept het belang van het gebruiken van ieders unieke bijdrage. Inzicht in welke rol iemand wil en kan vervullen is de sleutel naar een goede samenwerking en goed teamresultaat(1).
Beau had dit goed door in zijn oude team, maar moet dit proces nu steeds doorlopen met nieuwe teamgenoten. Des te belangrijker is het dat hij zich uitspreekt en zijn kwaliteiten snel bekend maakt, maar net zo belangrijk om interesse te tonen in zijn omgeving en steeds te zoeken naar wat een ander te bieden heeft! Dat maakt het mogelijk om verbinding te maken en verbinding te voelen, met een steeds wisselende omgeving.
Tot slot
Aan je sociale kracht kan je altijd werken. Communicatie is een super complex krachtenveld en het kost tijd en inzet om je hierin te ontwikkelen. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden. Een assessment geeft jou zicht op wat al goed gaat en waar je nog verder aan kan werken. We bieden ook trainingen aan die je helpen je sociale kracht te versterken. Met Kleur Bekennen krijg je meer inzicht in jezelf en de ander. Wil je leren hoe je krachtige feedback geeft en ontspannen kunt ontvangen dan is Feedback geven en ontvangen een geschikte training voor jou. Bij Pitchen & Presenteren leer je hoe je een boodschap op krachtige wijze overbrengt en bij Impact & Invloed ga je aan de slag met beïnvloedingstechnieken. Tot slot kan je bij Conflict & Onderhandeling terecht als je effectiever om wil gaan met tegenstrijdige belangen.
Bronnen:
- Morgeson, 2005
- Witt, 2003
Reageren? Laat hieronder je gegevens achter. Dan nemen wij contact met je op.